Lối vào cù lao Ông Hổ |
lên giữa mênh mang trời nước sông Hậu như một chiếc lưng rùa khổng lồ
xanh mờ, dù chỉ cách khoảng 4km đường chim bay.
Chuyện 300
năm trước…
Lênh đênh sông
nước khoảng nửa tiếng là đặt chân lên mảnh đất lịch sử này, nay thuộc xã
Mỹ Hòa Hưng, TP Long Xuyên.
Cù lao
xanh ngắt bóng tre và cây ăn trái, thấp thoáng những mái nhà nhỏ bé, yên
bình. Từ dưới bến phà vào cù lao đã thấy hai bức tượng hổ to lớn được
tạc bằng đá uy nghi đứng trấn cổng vào. Đó là biểu tượng của vùng đất
này từ 300 năm qua.
Có hai
truyền thuyết giải thích địa danh "Ông Hổ". Theo Sơn Nam, ngày xưa, nơi
đây cũng như nhiều địa phương khác trên vùng đất phương Nam, cảnh "dưới
sông cá lội, trên bờ cọp đua" hay “cọp ngồi bờ kinh xem... hát bội” là
thường.
Tương truyền, một hôm có hai
vợ chồng ông lão chèo xuồng đi lấy củi. Khi trở về thấy trên mảng lục
bình trôi sông có một con hổ con vừa đói vừa rét, bèn đem về nhà nuôi
dưỡng. Khi lớn lên, con hổ rất hiền lành, không phá phách ai. Khi hai
ông bà qua đời, hổ cũng bỏ vào rừng.
hổ đều mang về một con heo rừng đặt bên mộ rồi đi. Dân làng vì thấy con
vật sống có nghĩa nên đặt tên nơi đây là cù lao Ông Hổ và lập miếu thờ.
Theo nhà thơ Trịnh Bửu Hoài, Hội VHNT tỉnh
An Giang, vào thời khẩn hoang, những người đi mở đất từ phía Long Xuyên
đã chặt cây rừng kết bè vượt sông Hậu sang khai phá, lập làng.
Có một năm, nước sông Hậu dâng lên cuồn
cuộn như nhấn chìm dải cù lao. Gia đình nọ trong lúc chống xuồng tránh
lũ đã phát hiện một chú hổ con bị kiệt sức, sắp chết đuối. Họ vớt hổ con
đưa về chăm sóc, cho ăn ở cùng với người. Đáp lại ơn cứu mạng, hổ
thường vào rừng săn bắt muông thú về cho gia chủ.
Gia đình ấy có một cô con gái bị mù. Hằng
ngày, hổ cõng cô bé mù theo cha mẹ vào rừng làm rẫy. Người và hổ thân
thiết như đôi bạn tri kỷ. Đến một ngày, cô gái đổ bệnh qua đời. Hổ buồn
rầu và một thời gian sau cũng chết theo.
Dân làng thấy hổ ăn ở có tình có nghĩa chẳng khác gì con người
nên đã lập miếu thờ, gọi là miếu thờ ông Hổ. Cái tên cù lao ông Hổ cũng
ra đời từ đó. Dù hai câu chuyện có chút khác nhau nhưng đều thể hiện
tính hiếu sinh của con người. Con người có thể sống chan hòa cùng vạn
vật và cảm hóa cả loài mãnh thú.
… đến Khu Di tích Bác
Tôn
Giờ đây, nhiều người dân
gọi nơi đây là cù lao Bác Tôn vì Khu Di tích Chủ tịch Tôn Đức Thắng bề
thế đã được khánh thành vào dịp kỷ niệm 120 năm ngày sinh của Bác Tôn
((20/8/1888 - 20/8/2008).
Khu di tích
rộng hơn 6,7ha này ngày càng thu hút đông đảo khách trong và ngoài nước
đến tham quan.
Ngôi nhà sàn kỷ niệm thời niên thiếu của Bác Tôn
hướng ra bờ sông Hậu lộng gió.
Nhà
được thân sinh của Bác Tôn là cụ Tôn Văn Đề cất vào năm 1887, có diện
tích 156m2, theo kiểu nhà sàn có chân táng truyền thống Nam Bộ, hình chữ
Quốc, nền sàn lót ván, mái lợp ngói ống.
Bên trong Nhà trưng bày thân thế và sự nghiệp Bác Tôn. |
tủ thờ cẩn ốc xà cừ, các cặp liễn đối cẩn ốc, ảnh bán thân của song
thân Bác Tôn, bộ bàn ghế cổ, bộ ngựa gõ mà Bác Tôn nằm thời niên thiếu,
tấm ảnh Bác chụp ở Chiến khu Việt Bắc khi làm chủ tịch Mặt trận Liên
Việt với dòng chữ ghi phía sau: "Kính biếu mẹ già và mấy em, ngày
9/4/1951".
Bên trái ngôi nhà có 3 bụi
tre gai do cụ Đề trồng, nay vẫn còn xanh tốt. Xung quanh nhà là vườn
cây ăn trái, phía sau là khu mộ chí của song thân Bác Tôn và vợ chồng
ông Tôn Đức Nhung - em trai thứ tư của Bác.
Đền tưởng niệm hay Đền thờ Bác Tôn có kiến trúc cổ kính và uy
nghi, nằm trong khuôn viên rộng 1.600m2. Đền có kiểu mái nhị cấp, ngói
đại ống đỏ, nóc và các đầu đao mái đều đắp tượng rồng.
Có 4 hướng vào đền, mỗi hướng có 3 bậc cấp
theo thứ tự 9 - 7 - 3. Toàn bộ mặt nền và bậc cấp được lát bằng đá hoa
cương vùng Thất Sơn. Phần chính điện được trang trí các bao lam chạm trổ
họa tiết hoa mai, sen, cúc, trúc rất công phu.
Tên của Chủ tịch Tôn Đức Thắng được khắc theo lối chữ giả cổ,
mặt chữ mạ vàng lồng trong cuốn thư có chạm hình rồng chầu.
Tượng bán thân của Bác Tôn được đúc bằng
đồng, chạm họa tiết hoa văn rất tinh xảo. Trước tượng là hương án cao
đặt lư hương, hoa quả. Khách đến đền tưởng niệm tham quan đều thắp một
nén hương để tưởng nhớ đến Người.
Khu
trưng bày thân thế và sự nghiệp Bác Tôn được xây đối diện với đền tưởng
niệm, có diện tích 314m2, hai bên có đắp hai phù điêu hình hổ.
Kiến trúc khu trưng bày mang dáng dấp đền
chùa truyền thống, 1 gian 2 chái, nóc cổ lầu, lợp ngói đại ống đỏ.
Bên trong nhà trưng bày như một viện bảo
tàng nhỏ, giới thiệu toàn bộ cuộc đời và sự nghiệp của Bác Tôn từ lúc
thơ ấu đến hoạt động cách mạng và những năm tháng cuối đời.
Ởmỗi thời kỳ đều có những tư liệu, hiện vật
gốc rất sống động để hiểu được trọn vẹn cuộc đời của Bác.
Từ những trang sách chữ Hán Bác học với
thầy Nguyễn Thượng Khách lúc nhỏ, chiếc xe đạp Bác thường đi, những đồ
nghề Bác sử dụng thời thủy thủ Ba Son, băng ghi âm giọng Bác chúc Tết,
văn kiện, bút tích... cho đến các mô hình nhà làm việc tại Việt Bắc, mô
hình chuồng cọp ở nhà tù Côn Đảo đày đọa Bác 15 năm, mô hình chiếc tàu
Bác cùng các chiến sĩ cách mạng vượt ngục và hàng trăm bức ảnh tư liệu
giá trị.
Nơi cửa trưng bày có đôi câu
đối bao hàm đầy đủ ý nghĩa về đất và người: "Tựa lưng Bảy Núi, uống
nước Cửu Long, Mỹ Hòa Hưng lừng danh xứ sở/Khơi lửa Ba Son, kéo cờ Bắc
Hải, Tôn Đức Thắng rạng tiếng non sông".
Bác Tôn rời xa cù lao Ông Hổ và đất Long Xuyên từ năm 18 tuổi
để lên Sài Gòn học, rồi làm việc ở xưởng Ba Son, bắt đầu dấn thân vào
con đường hoạt động cách mạng. Mãi đến năm 1945, cách mạng thành công,
Bác mới về lại cù lao Ông Hổ một ngày thăm mẹ. Thân sinh của Bác đã qua
đời từ năm 1938.
Bóng chiều loang dần
trên cù lao. Những nhà bè cá đang nhộn nhịp vào mùa thu hoạch cuối năm.
Gió lộng từ bốn phía làm cho cả cù lao xanh như rung rinh.
Những khóm hoàng mai đặc trưng của miền
sông nước đang se mình chuyển lá báo hiệu một mùa xuân mới đang đến gần.
Ngoái đầu nhìn lại, đôi hổ đá uy nghi ngẩng đầu vươn cổ như vị thần hộ
mệnh giữ gìn cho xứ sở cù lao mãi mãi yên bình.
Đặc sản đất cù lao |
Đến với cù lao Ông Hổ không thể không thưởng thức món gỏi cá đậm chất Nam Bộ. Cá chép đang bơi được bắt lên làm sạch, lau khô, lóc phi lê, bỏ da, lạng mỏng ướp với tiêu, hành, tỏi giã nhuyễn.Những miếng cá chín tái được cuốn với rau lá vườn nhà như đinh lăng, đọt xoài, lá sung... chấm với nước mắm Phú Quốc chính hiệu rồi đưa cay với ly đế nếp đất cù lao... quả là sung sướng thần khẩu.Khi đã ngà say là lúc nồi cháo cá thơm lừng được nấu từ da, xương cá băm nhuyễn với thịt nạc, gan... phát huy tác dụng. Thêm một tuần trà sen nữa khách hoàn toàn hồi phục sinh lực, tỉnh táo như sáo. |
Bee.net.vn